Zincirleme Zimmet Suçu Nedir? Cezası Nasıl Verilir?
Zincirleme zimmet suçu yerine zimmet suçu demek daha doğrudur. Diğer bir çok suçta olduğu zimmet suçunun da zincirleme şeklinde işlenmesi mümkündür. Türk Ceza Kanunu’nun 247. maddesinde zimmet suçu tanımlanmıştır. Buna göre; zimmet suçu, kamu görevlisinin, görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçirmesiyle oluşur.
Zimmet suçunda fail kendisine duyulan güveni kötüye kullanarak devletin mali çıkarlarını ihlal etmektedir. Zimmet suçunda korunan hukuki değer, kamu idaresinin güvenilirliğidir. Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi hali ağırlaştırıcı neden olarak yer almıştır. Malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmesi ise cezanın azaltılması nedenidir.
Zimmet Nedir?
Zimmet, para veya maddi değer taşıyan eşyanın, kurum ve kuruluşlarda çalışanlara veya para işleri ile uğraşan görevlilere teslim edilmesi, himayeleri altına girmesidir. Uygulamada para veya eşya imza karşılığı kamu çalışanına teslim edilmekte ve kendisi veya başkasının çıkarına haksız yere kullandığında zimmet suçu oluşmakta ve görevli cezalandırılmaktadır.
Zincirleme Zimmet Suçu Tam Olarak Ne Anlama Gelir?
Zincirleme suç tanımına Türk Ceza Kanunu’nun 43. maddesinde yer verilmiştir. Buna göre;
Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, zincirleme suç hükümleri uygulanır ve bir cezaya hükmedilir. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda ve aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da zincirleme suç hükümleri uygulanır.
Zincirleme zimmet suçunda olduğu gibi, zincirleme suç hükümleri suçların çoğunda uygulanmakla birlikte, kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarında zincirleme suç hükümleri uygulanmaz.
Zincirleme zimmet suçu; kurum ve kuruluşlarda çalışanlara veya para işleri ile uğraşan görevlilere teslim edilen para veya maddi değer taşıyan eşyanın, birden çok defa sahiplenilmesiyle oluşur.
Zincirleme Zimmet Suçu Şikayet Süresi Nedir?
Zincirleme zimmet suçu, şikayete tabi bir suç değildir. Savcılık bu suçun işlendiğini öğrendiğinde şikayete gerek kalmadan soruşturma başlatma yetkisine sahiptir ve başlatmalıdır. Bu nedenle zincirleme şeklinde işlenen zimmet suçlarında herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır.
Zimmet Suçunun Şartları
Zimmet suçunun oluşabilmesi için öncelikle bu suçun şartlarının ortaya çıkması gerekmektedir. Zimmet suçunun şartları şunlardır;
Zimmet suçu özgü suçtur; bu suçta fail, kamu görevlisidir. Kamu görevlisi olmayanlar, failin bu sıfatını bilmek koşuluyla, bu suça iştirak edebilirler. Kamu görevlisi deyiminden, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılmalıdır.
Kamusal faaliyetin yürütülmesine katılan herkes, Türk Ceza Kanunu açısından kamu görevlisi sayılır. Zimmet suçunun mağduru kamu idaresidir, kamudur.
Zimmet suçunun konusu, zilyedliği faile devredilmiş olan veya failin koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu maldır. Mal kavramı, para, her türlü menkul değerleri ve diğer malları kapsamaktadır. Bu doğrultuda zimmete para geçirme cezası da söz konusu olabilecektir.
Fail görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı zimmetine geçirmiş olmalıdır. Zimmete geçirme sonucunda bir zarar oluşmalı veya zarar ihtimali ortaya çıkmalıdır. Zimmet suçu, ancak kasten gerçekleştirilebilecek bir eylemdir. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.
Nitelikli Zimmet Suçu Nedir?
Nitelikli zimmet, hileli davranışlarla işlenen zimmet demektir. TCK 247’nin 2. fıkrasında düzenlendiği üzere, nitelikli zimmet suçu, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesiyle oluşur. Hile, kişinin aldatılarak iradesinin sakatlanmasıdır.
Yargıtay’a göre, “Hile ve desisenin kandırıcılık niteliğine ulaşıp ulaşmadığı her somut olayın özelliği, mağdurun durumu, faille olan ilişkisi, kullanılan hile, desise ve benzeri kriterler ayrı ayrı ele alınarak yargıç tarafından değerlendirilmelidir.” Zimmet suçunun nitelikli hali cezayı ağırlaştırıcı neden olarak kanunda yer almıştır.
Zimmet Suçunun Cezası
Zimmet suçunun cezası, Türk Ceza Kanunu’nun 247 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre basit zimmet suçunu işleyen kişi, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir.
Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilir. Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.
Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir. Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir. Zimmet suçundan beraat kararlarına yönelik yayımlanmış emsal kararlar bulunmaktadır.