Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nedir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, TCK m. 134’te düzenlenmiştir. Buna göre; Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. Bununla, bireylerin özel hayat alanına girilerek başkaları tarafından görülmesi mümkün olmayan olaylarının belirlenmesi ve kaydedilmesi cezalandırılmaktadır.
TCK Madde 134 Gerekçesi
TCK 134. maddesinin gerekçesine göre; gizli yaşam alanına girerek veya başka suretle başkaları tarafından görülmesi mümkün olmayan bir özel yaşam olayının saptanması ve kaydedilmesi cezalandırılmaktadır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Unsurları
Hukuki Konu: Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun hukuki konusu, özel hayatın gizliliğinin korunması hakkıdır.
Fail: Özel hayatın gizliliğini ihlal, herkes tarafından işlenebilen, özgü suç niteliği taşımayan bir suçtur.
Mağdur: Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun mağduru, özel hayatının gizliliği ihlal edilen herkes olabilir.
Suçun Maddi Unsuru: Suçun maddi unsuru fiildir. Fiilin unsurları ise, hareket, netice ve nedensellik bağıdır.
Fiilin birinci unsuru harekettir. Özel hayatın gizliliğini ihlal eden icrai bir hareket bulunmalıdır.
Suç fiilinin ikinci unsuru neticedir. hareket ile özel hayat dışarı yansımış, gizliliği ihlal edilmiş olmaktadır.
Suç fiilinin üçüncü unsuru nedensellik bağıdır. Hareket ile netice arasında bir bağlantı olmalıdır.
Suçun Manevi Unsuru: Suç, sadece kasıtlı olarak işlenebilen bir suçtur. Failin gerçekleştirdiği fiille, başka birinin özel hayatını ihlal ettiğini bilmesi ve bu ihlali istemesi gerekli ve yeterlidir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Şartları
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan söz edebilmek için gizli kalması gereken özel hayata dair bir veri, davranış, görüntü, ses, bilgi olmalı; fail ihlal ettiğini bilerek hareket etmeli, bunu istemelidir. Başka bir ifadeyle suç kasten ve icrai hareketle işlenebilen bir suçtur.
Özel Hayata İlişkin Görüntü ve Sesleri İfşa Etmek Yoluyla Gizliliği İhlal
Özel hayata ilişkin görüntü veya seslerin ifşa edilmesi, TCK m. 134/2’de “kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse” ifadesiyle, ilk fıkradan bağımsız, ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir. Burada önemli olan nokta, ilgili ses veya görüntülerin kişinin özel hayatına ilişkin olup olmadığının belirlenmesidir. Suç, görüntülerin ifşası yoluyla veya seslerin ifşası yoluyla yani icrai hareketlerle işlenebilir. İfşa hareketi yapıldığı anda suç da oluşmuş sayılır.
Sosyal Medya Yoluyla Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Sosyal medya ve internet kullanımının yaygınlaşması, internet ortamında suç işlenmesini kolaylaştırmakta ve özel hayatın gizliliğinin ve kişilik haklarının daha fazla ihlal edilmesine yol açmaktadır. TCK m. 134/2’ye göre; “Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”
İdari yaptırıma ise 5651 sayılı kanunda yer verilmiştir. Kanunun 9/A maddesine dayanarak, sosyal medyada yapılan yayınlarla kişilik hakkının ve özel hayatın gizliliğinin ihlâl edildiği durumlarda içeriğe erişimin engellenmesi söz konusu olabilmektedir. Kanunda özel hayatın gizliliğini ihlal eden yayınları yapan sosyal ağ sağlayıcılarına uygulanacak idari cezalar ve koşulları ayrıntılı olarak gösterilmiştir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Cezası
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun cezası TCK m. 134’te düzenlenmiştir. Buna göre; özel hayatın gizliliği cezası, birinci fıkra ve cümlesine gereğince, bir yıldan üç yıla kadar hapistir. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde ise verilecek ceza bir kat artırılacaktır.
Maddenin ikinci fıkrasına göre; kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunacaktır.
Cezayı Artıran Nedenler Nelerdir?
1. Görüntü veya Seslerin Kayda Alınması: TCK m. 134/1 c. 1’de düzenlenmiş olan “özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu”nun, “görüntü veya seslerin kayda alınması şeklinde işlenmesi” ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmiş ve bu durum TCK m. 134/1 c. 2’de, “Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.
2. Suçun Kamu Görevi tarafından Yetki Kötüye Kullanılarak İşlenmesi: Özel hayatın gizliliğinin ihlali suçunun, “kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi”, TCK m. 137/1-a’da yer alan “Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların, kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde , verilecek ceza yarı oranında artırılır.” şeklindeki düzenlemeyle ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmiştir.
3. Belli Bir Meslek Veya Sanatın Sağladığı Kolaylıktan Yararlanılması: Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun, “belli bir meslek veya sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi”, TCK m. 137/1-b’de yer alan “Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların, belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde , verilecek ceza yarı oranında artırılır.” şeklindeki düzenlemeyle ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmiştir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikayete Tabi midir?
TCK m. 139’a göre, özel hayatın genel olarak ihlali, ifşa yoluyla ihlali, görüntü veya seslerin kayda alınması yoluyla ihlali ve basın ve yayın yoluyla ihlali durumlarının hepsinin soruşturulması ve kovuşturulması şikâyet şartına bağlıdır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Görevli Mahkeme
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi
TCK m. 134’e göre özel hayatın gizliliğini ihlal cezası hapistir. Yargılama sonunda verilecek cezanın bir yıl ve altında kalması halinde hapis cezası, TCK m. 50’de belirtilen diğer koşulların da varlığı halinde adli para cezasına çevrilebilecektir. Bu koşula uyan tek madde/fıkra ise özel hayatın gizliliği suçunun temel şeklini düzenleyen TCK m. 134/1’dir.
HAGB Kararı ve Cezanın Ertelenmesi
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda verilen ceza para cezası değil, hapis cezasıdır. Diğer suçlarda olduğu gibi, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda da CMK m. 231’deki koşulları taşıması halinde iki yıla kadar olan hapis cezalarıyla ilgili hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilecektir. Aynı şekilde hükmedilen cezanın iki yıl ve altı olması durumunda, TCK m. 51’de belirtilen diğer koşulların da varlığı halinde cezanın ertelenmesi mümkündür.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Yargıtay Kararları
Ceza Genel Kurulu, 09.05.2019, 2015/708 E., 2019/414 K.
Sanığın, katılanın özel yaşam alanı kapsamında bulunan iç çamaşırlarını ve geceliğini ifşa etmesinin TCK'nın 134. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesindeki özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu, katılanın özel hayatına ilişkin fotoğrafları hukuka aykırı şekilde ifşa etmesinin TCK'nın 134. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu, ... sanığın, üzerinde katılanın kişisel veri niteliğindeki bilgileri bulunan özel hayatına ilişkin fotoğraflarını, katılanın özel yaşam alanı kapsamında kalan eşyasının üzerine zımbaladıktan sonra bunları yayma suretiyle açığa çıkarmaktan ibaret ve hukuki anlamda tek olan fiili ile birden fazla suç oluştuğundan hakkında TCK’nın 44. maddesi uygulanmak suretiyle oluşan suçlardan en ağır cezayı gerektiren TCK'nın 134. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ceza tayin edilmesi ve katılanın özel hayatına ilişkin fotoğrafları bir suç işleme kararının icrası kapsamında değişik zamanlarda ve değişik yerlerde birden fazla ifşa etmesi nedeniyle hükmolunacak cezada TCK'nın 43. maddesi uyarınca artırım yapılması gerekmektedir.
------------------------------------------
Ceza Genel Kurulu, 15.12.2015, 2015/10 E., 2015/510 K.
katılanın ... otelin hamamında bir bayana kese yaptırırken, yönetim kurulu üyesi sanık ... tarafından rızası dahilinde çekilen fotoğrafının diğer bir yönetim yönetim kurulu üyesi sanık ... tarafından, katılanın rızası dışında ... isimli internet haber sitesinde köşe yazarlığı yapan sanık ...’a verildiği, sanık ...’ın da, ... semineri haber yaparken dava konusu fotoğrafı kullandığı, bu haberin fotoğrafla birlikte sanık ...’in sahibi ve genel yayın yönetmeni olduğu internet sitesinde, sonrasında da ulusal basında ve çeşitli internet sitelerinde yayımlandığı olayda; basın özgürlüğünün fotoğrafların yayımlanmasını da kapsaması, fotoğraf ile birlikte ilgili haberin basının haber verme hakkı sınırları içerisinde, güncel, görünür gerçeğe ve ölçülülük ilkesine uygun olması, hakkında başkanı olduğu oda ile ilgili yolsuzluk iddiaları bulunan katılanın konumu ve yürüttüğü hizmetin niteliği gereği haberin kamuyu ilgilendirmesi, kamuoyunun haberi öğrenmekte menfaatinin bulunması, haberin veriliş şeklinin haberle uyumlu olması, kullanılan ifadelerin ve yayımlanan fotoğrafın, habere konu olayla düşünsel bağlantısının bulunması karşısında sanığa yüklenen özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun yasal unsurlarının oluşmadığının kabulü gerekmektedir.
SIK SORULAN SORULAR
1- Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Şikayet Süresi Ne Kadardır?
TCK m. 73 gereğince özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda şikayet süresi altı aydır.
2- Özel Hayatın Gizliliği Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?
Şikayetin süresinden sonra yapılması, şikayetten vazgeçilmesi, koşulların TCK m. 134’e uygun olmaması hallerinde özel hayatın gizliliği suçundan soruşturma ve kovuşturma yapılmaz.
3- Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Uzlaşmaya Tabi midir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, uzlaşmaya tabi suçlardandır. Öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.