Suça Yardım Etme Nedir?
Suça yardım etme, TCK 39. maddede düzenlenmiştir.
Maddeye göre; suç işlemeye teşvik etmek veya suç işleme kararını kuvvetlendirmek veya fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etmek, suçun nasıl işleneceği hususunda yol göstermek veya fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak, suçun işlenmesinden önce veya işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak suça yardım etme kapsamında değerlendirilmektedir.
Suça Yardım Etmenin Şartları Nelerdir?
1. Birden çok kişinin bulunması: Suç yardım etme unsurlarının başında, birden çok kişinin olması gerekir.
2. Suça katılma kastı bulunması: Her bir fail suça katılma kastıyla hareket etmelidir.
3. Üzerinde anlaşılan suçun aynı olması: İşlenmek istenen suçun bütün suça katılanlar için aynı olması gerekir.
4. İşlenmesine karar verilen suçun icrasına başlanılması: İştirak iradesinin cezalandırılabilmesi için, üzerinde anlaşılan suçun en az icra hareketlerine başlanmış olması gerekir.
Suça İştirak Biçimleri
Suça yardım etme suretiyle iştirak manevi ve maddi şekilde gerçekleşebilir.
1- Manevi Yardım Etme
Suça yardım etme yöntemlerinden biri, fiili bir girişimde bulunmaksızın fikren yardımda bulunmaktır. Yardım etmede, suçun kanuni tanımında yer alan maddi unsurların işlenmesinde ortak hakimiyet kurmadan suçun işlenmesine illi katkı sağlama söz konusudur.
a-)Suç İşlemeye Teşvik Etmek: Teşvik, failde mevcut suç işleme düşüncesinin ortaya çıkarılmasıdır. Teşvikin söz konusu olduğu hallerde failin kafasında bir suç fikri mevcuttur. Fail bu fikri doğrultusunda teşvik edilmektedir.
b-) Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek: Bu iştirak şeklinde, suç işleme kararını vermiş olan kişinin bu kararında cesaretlendirilmesi ile suç yolunda kalmasının sağlanması söz konusudur. Kararını vermiş olan, ancak henüz bu karının icrasına başlamayan kişinin icraya geçmesi noktasında desteklenmesi, bu yardım türü içerisinde değerlendirilecektir.
c-) Fiilin işlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaad Etmek: Faile suçun işlenmesinden sonra suçun fail açısından ortaya çıkaracağı aleyhe sonuçları azaltmaya yardım edileceği şeklinde bir sözün, suç işlenmeden önce verilerek kişinin manevi olarak desteklenmesidir. Kişinin suça iştirakten dolayı sorumlu olması için suç işlenmeden önce yardım vaadinde bulunulmuş olması gerekir.
2- Maddi Yardım Etme
Maddeye göre; fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak ve suçun işlenmesinden önce veya işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak şeklinde belirlenen fiiller maddi yardımı oluşturmaktadır.
a-) Fiilin İşlenmesine Kullanılan Araçları Sağlamak: TCK md. 39/2.b hükmüne göre, fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlayan kişi işlenen suçtan dolayı yardım eden sıfatıyla sorumlu olur. Araç kavramına örnek olarak; suçta kullanılan silah, bıçak, zehir, sopa, merdiven, maymuncuk gibi mallar gösterilebilir.
b-)Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak: TCK md. 39/2–c ile diğer bir yardım şekli olarak düzenlenmiştir. ister failin kendisine ister fiiline yönelik olsun, suçun işlenmesini kolaylaştıran her türlü maddi desteği bu yardım türü içerisinde değerlendirmemiz gerekir.
Suça Yardım Etme Cezası
Suça yardım etme cezası, TCK 39. maddede düzenlenmiştir.
Maddeye göre; suçun işlenmesine yardım eden kişiye, işlenen suçun ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirmesi halinde, onbeş yıldan yirmi yıla; müebbet hapis cezasını gerektirmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde cezanın yarısı indirilir.
Ancak, bu durumda verilecek ceza sekiz yılı geçemez.
Örneğin, hırsızlık suçuna yardım etme halinde öngörülen ceza, TCK m. 141’de düzenlenen basit hırsızlıkta, bir yıldan üç yıla kadar hapis yerine 6 aydan bir yıl altı aya kadar hapis olacaktır.
Suça Yardım Etme Yargıtay Kararları
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 04.07.2022 gün ve 2021/340 E., 2022/519 K.
Sanık ...'in, sanık ...'nın haksızlık içeren bir fiil işleyeceğini ve tabancaya mermi doldurarak tabancayı atışa hazır hâle getirmek yönündeki eyleminin de bu fiile bir katkı sağladığını bilerek sanık ...'nın suça konu eylemine iştirak iradesi ile suçun işlenmesi öncesinde maktulle buluşacakları yere aracıyla getirdiği sanık ...'ya yardımda bulunarak suçun işlenmesini kolaylaştırması nedeniyle sanık ...'nın kasten öldürme suçuna yardım eden sıfatıyla iştirak ettiği kabul edilmelidir.
----------------------------------------------
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 27.10.2021 gün ve 2020/216 E., 2021/510 K.
Maktulün öldürülmesinde menfaati bulunan, olay gecesi maktule ile birlikte otelde nöbetçi olarak kalan ve aynı iş yerinde gece bekçisi olarak görev yapan bu sanığın haberi olmaksızın maktulün öldürülmesinin genel hayat tecrübelerine göre mümkün olmaması, ellerinde ve üzerindeki atış artıklarının bulunma nedenini makul şekilde izah edemeyen ve suç aletini gizleyen sanığın, şüpheden sanık yararlanır ilkesi doğrultusunda fail olarak suça iştirak ettiği ortaya konulamadığından suçun işlenmesini kolaylaştırdığının kabulü ile TCK'nın 39/2-c maddesi uyarınca yardım eden olarak sorumlu tutulması gerektiği kabul edilmelidir.
SIK SORULAN SORULAR
1- Suça yardım ve yataklık nedir?
Suça yardım ve yataklık, suça doğrudan asli fail olmadan, maddi veya manevi olarak katılmaktır.
2- Yardım ve Yataklık ile Azmettirmenin Farkı Nedir?
Yardım ve yataklık ile azmettirme arasındaki fark, yardım ve yataklıkta suç işleme düşüncesine sahip olan failin yanında yer almak iken, azmettirmede henüz suç işleme düşüncesi olmayan faile suç işleme fikrini işlemektir.