İnternet Üzerinden Hakaret Suçu Nedir?
Hakaret suçunun bir yansıma şekli de internet üzerinden hakaret suçudur. TCK m. 125’te belirtildiği üzere, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat ederek veya söverek bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmanın, kısaca hakaretin, instagram, facebook, twitter, telegram, whatsapp, e-posta vb. uygulamalar ve sosyal medya hesapları aracılığıyla işlenmesi halidir.
Hangi Sözlerle Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçu İşlenir?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, dolandırıcı, hırsız vb belli somut bir durum ve olgunun isnat edilmesi suretiyle kişinin şeref ve saygınlığının zedelenmesine yol açan sözlerle, şerefsiz, haysiyetsiz, geri zekalı, aptal, hayvan gibi genel ve soyut nitelikteki rencide edici, değersizleştirici ve aşağılayıcı sözler hakaret suçunu oluşturabilecektir.
Özellikle yorumlarda sıklıkla kullanılan “terbiyesiz, saygısız” vb. kaba ve nezaketsiz sözler ile “Allah belanı versin” gibi beddua niteliğindeki ifadeler hakaret suçu kapsamında kabul edilmemektedir.
Dilekçe hakkı ve eleştiri, basının haber yayımlama hakkı, iddia ve savunma dokunulmazlığı kapsamında internetten veya sosyal medya üzerinden söylenen sözler hakaret suçunu oluşturmaz.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçunun cezası TCK m. 125/2’de düzenlenmiştir.
Sosyal Medya Üzerinden Basit Hakaret Suçu Cezası
TCK m. 125/2’ye göre, hakaret fiilinin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, birinci fıkrada belirtildiği üzere, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
Sosyal Medya Üzerinden Nitelikli Hakaret Suçunun Cezası
Nitelikli hallerin varlığı, sosyal medya üzerinden hakaret suçunun cezası bakımından da artırıcı neden kabul edilmiştir.
TCK m. 125/3’e göre, hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
İnternet Üzerinden Alenen Hakaret Suçu Nedir?
TCK m. 125/4’te, hakaretin alenen işlenmesi halinde cezanın altıda biri oranında artırılacağı hükme bağlanmıştır. İnternet üzerinden alenen hakaret suçunda dikkat edilmesi gereken husus, internet üzerinden yapılan hakaretin kimlere ulaşabileceğidir. Hakaretin yalnızca muhatabına ulaşması durumunda aleniyet unsurunun oluşmadığı, muhatap ile birlikte başkalarının da görmesi mümkün olan hallerde ise aleniyet unsurunun gerçekleşeceği kabul edilmeli ve ona göre ceza artırım yoluna gidilmelidir. Buna örnek olarak, sosyal paylaşım sitelerinden Facebook’ta bir gönderiye yapılan yorumlar, Twitter’da yapılan paylaşımlar gösterilebilir.
İnternet Üzerinden Hakaret Suçu Yetkili Mahkeme
İnternet veya sosyal medya üzerinden hakaret suçunda yetkili mahkeme, genel yetki kuralına uygun olarak, suçun işlendiği varsayılan, mağdurun isnadı öğrendiği yer mahkemesidir .
“Sosyal medya” olarak nitelendirilen “Facebook”, “Twitter” ve “Instagram” gibi alanlara internet üzerinden erişim mümkün olduğundan, kişinin internet üzerinden gerçekleştirdiği hakaret fiillerinde yetkili makamın belirlenmesi için CMK m.12/5 hükmü ve bu hükmün atfı ile CMK m.12/3 hükmü uygulanabilecektir. Buna göre hakaret, mağdurun yerleşim yerinde ve oturduğu yerde işitilmiş veya görülmüşse o yer mahkemesi de yetkilidir.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçunda Haksız Tahrik İndirimi
Genel haksız tahrik hükümlerinin hakaret suçlarına da uygulanması mümkündür. hakaret suçlarında ayrıca özel bir haksız tahrik hali öngörülmüştür. TCK m. 129’a göre, hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Bu suçun, kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde, kişiye ceza verilmez.
Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Nereye Şikayet Edilir?
Genel yetki kuralı şikayet açısından da geçerlidir. Esas itibariyle soruşturmayı yapmaya yetkili merci, suçun işlendiği varsayılan yer Cumhuriyet Savcılığıdır. Ancak şikayetin başka yer Cumhuriyet Savcılığına yapılması da mümkündür ki o yer Savcılığı acil işleri yaptıktan sonra soruşturma dosyasını yetkili Savcılığa gönderecektir.
Şikayet, doğrudan Cumhuriyet Savcılığına yapılabileceği gibi, Jandarma veya Polis merkezlerine de yapılması mümkündür. Kolluk, Cumhuriyet Savcısının yönetimi altında ön soruşturmayı yapabilecektir.
Sosyal Medya Hakaret Suçu Zamanaşımı
TCK m. 66’ya göre, beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda olağan zamanaşımı süresi sekiz yıldır. 67. maddeye göre, olağanüstü zamanaşımı süresi ise oniki yıldır.
Hakaret suçu şikayete bağlıdır. Şikayet süresi, TCK m. 131’e göre, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır. TCK m. 73’e göre, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçu Nasıl ispatlanır?
Sosyal medya yoluyla hakaret suçunun ispatı genel olarak diğer suçlarla benzerlik göstermekle birlikte özellikle sosyal medya kayıtları büyük önem taşımaktadır. Adından da anlaşılacağı üzere hakaret sosyal medya ile işlendiğine göre en büyük ispat gücü sosyal medyanın kendisidir. Bu nedenle bu tür hakarete uğrayan bir kişinin yapması gereken şey hakaret içeren paylaşımı hemen kayıt altına almasıdır.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
CMK m. 231’de hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) koşulları belirtilmiştir. Buna göre sanığa yüklenen hakaret suçundan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecektir.
HAGB kararı verilebilmesi için CMK 231. maddesinde belirtilen koşulların varlığı halinde sosyal medya üzerinden hakaret suçunda da HAGB kararı verilmesi mümkündür.
İnternet Üzerinden Hakaret Suçunun Cezasının Ertelenmesi ve Adli Para Cezasına Çevrilmesi
İnternet Üzerinden Hakaret Suçunun Cezasının Ertelenmesi: TCK m. 51’de cezaların ertelenmesi koşulları belirtilmiştir. Maddeye göre, işlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. İnternet üzerinden hakaret suçundan verilecek cezaların da maddede yazılı koşulların bulunması halinde ertelenmesi mümkündür.
İnternet Üzerinden Hakaret Suçundan Verilen hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi: TCK m. 50’ye göre, kısa süreli hapis cezasının, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adlî para cezasına çevrilmesi mümkündür. Ancak suç tanımında hapis cezası ile adlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüğü hallerde, hapis cezasına hükmedilmişse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez. İnternet üzerinden hakaret suçundan öngörülen cezada da seçenek yaptırım öngörüldüğü için verilecek hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.
Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Hakaret Suçu Yargıtay Kararları
18. Ceza Dairesi, 17/09/2020, 2019/7668 E., 2020/9818 K.
... sanıkların katılana yönelik söylediği iddia edilen "ne biçim insansınız, terbiyesiz, Artura yakışmıyorsunuz " şeklinde ve kaba ifade niteliğindeki sözlerinin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı ...
--------------------
18. Ceza Dairesi, 17/09/2020, 2019/11706 E., 2020/9785 K.
Seçimlik ceza öngören hakaret suçunda tercih edilen hapis cezasının, TCK’nın 50/2. maddesi uyarınca adli para cezasına çevrilemeyeceği gözetilmemiş ise de, aleyhe temyiz bulunmadığından bozma yapılamayacağı ...
--------------------
18. Ceza Dairesi, 13/01/2020, 2019/12952 E., 2020/10 K.
Suça sürüklenen çocuk ...’in savunmasında suça konu iletinin gönderildiği Twitter hesabının kendisine ait olduğunu kabul ettiği ancak bu hesaba babasına ait internet kafeden girdiği için açık bırakmış olabileceğini ve müşterilerinin kendisine ait hesaptan suça konu iletiyi yazmış olabileceğini iddia etmesi karşısında, hakaret içerikli iletinin atıldığı tarih ve saate göre, hesabın kullanıldığı bilgisayara ait IP adresinin tespit edilerek, suça sürüklenen çocuğun savunmasının doğruluğu araştırıldıktan sonra hukuki durumunun tayini gerekirken, eksik araştırma ve yetersiz gerekçeyle hüküm kurulması ...
SIK SORULAN SORULAR
1- Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Davası Nasıl Açılır?
Sosyal medya üzerinden yapılacak hakaretlere karşı soruşturmanın ve devamında kamu davasının açılması için yapılması gereken Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluğa şikayette bulunmaktır.
2- Sosyal Medya Hakaret Davası Ne Kadar Sürer?
Uygulamada hedef süre belirlenerek yargılamaya başlanmaktadır. Ancak sürenin önceden kesin olarak belirlenebilmesi mümkün değildir. Mahkemenin iş yoğunluğuna, delillerin toplanma süresine göre değişkenlik söz konusu olabilmektedir. yerel mahkemede genel olarak, ortalama bir yıl süreceği varsayılabilir.
3- Sosyal Medyada Küfür Etmenin Cezası Kaç TL?
Sosyal medyada küfretmek bir hakaret suçudur. Cezası da üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Seçimlik olarak verilebilecek olan adli para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir. Miktarı hakim belirler.