Mala Zarar Verme ve Taksirle Mala Zarar Verme Nedir?
Mala zarar verme suçu TCK m. 151’de düzenlenmiş, m. 152’de nitelikli hallerine yer verilmiştir. Maddeye göre, başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılamaz hale getirmek veya kirletmek eylemleri mala zarar verme suçunu oluşturacaktır. Maddede ayrıca hayvan öldürme de yaptırıma bağlanmıştır.
Mala zarar verme suçu kasten işlenebilen bir suç olduğundan, taksirle mala zarar verme halinde bu suç oluşmayacaktır.
Mala Zarar Verme Suçunun Şartları Nedir?
Mala zarar verme suçunun şartları, madde tanımında belirtilen eylemlerin gerçekleştirilmesidir. Fail zarar verme kastı taşımalı ve niyetini eyleme dönüştürmelidir.
TCK m.151’deki mala zarar vermenin basit halinde suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır.
Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları Nelerdir?
Mala zarar verme suçunun unsurları, aşağıda belirtilmiştir. Mala zarar verme suçunun maddi ve manevi unsurları yanında fail, mağdur ve suçun hukuki konusu büyük önem taşımaktadır.
1- Fail: Fail, başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kimsedir.
2- Mağdur: Mağdur, zarar verilen mal üzerinde mülkiyet hakkı sahibi yani malın malikidir.
3- Hukuki Konusu: Mala zarar verme suçuyla korunması amaçlanan hukuksal değer mülkiyettir. Bu suçun işlenmesi ile mülkiyet hakkının malike verdiği yetkilerin eylem öncesindeki gibi kullanılmasının önüne geçilmektedir.
4- Maddi Unsur: Suçun maddi unsuru, başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılamaz hale getirmek veya kirletmektir.
5- Manevi Unsur: Suçun manevi unsuru kasttır. Failin, zarar verdiği malın başkasına ait eşya olduğunu, zarar neticesine yol açabilecek icrai veya ihmali bir hareket gerçekleştirdiğini bilmesi, neticeyi öngörmesi gerekir.
Mala Zarar Verme Suçunun Cezası
Mala zarar verme suçunun basit haliyle cezası Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesinde, nitelikli mala zarar verme suçu ise TCK m. 152’de düzenlenmiştir.
Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkma, tahrip etme, yok etme, bozma, kullanılamaz hale getirme veya kirletmenin cezası dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezasıdır.
Nitelikli hallerin varlığı durumunda verilecek ceza bir yıldan dört yıla kadar hapistir. Ayrıca özel hallerde cezanın artırılacağı hükme bağlanmıştır.
Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Hali
Mala zarar verme suçunun nitelikli hali TCK m. 152’de düzenlenmiştir. Buna göre;
1. Mala zarar verme suçunun;
a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,
b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,
c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,
e) Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
f) Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak,
İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
2. Mala zarar verme suçunun;
a) Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,
b) Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,
c) Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak,
İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.
3. Mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
Kamu Malına Zarar Verme Cezası
Kamu malına zarar vermenin cezası TCK m. 152’de belirtilmiştir. Buna göre, kamu malına zarar vermenin cezası bir yıldan dört yıla kadar hapistir.
Mala Zarar Verme Suçunun Özel Görünüş Biçimleri
Teşebbüs: Genel hükümler bu suç açısından da geçerlidir. Bu haliyle mala zarar verme suçuna teşebbüs te mümkündür.
İştirak: Genel iştirak hükümleri mala zarar verme suçu açısından da uygulama alanı bulabilecektir. Diğer bir ifadeyle mala zarar verme suçuna iştirak etmek mümkündür.
İçtima: Zincirleme suç koşulların gerçekleşmesi halinde birden fazla işlenen mala zarar verme fiillerinden dolayı tek bir ceza verilecek, ancak kasten mala zarar vermenin cezası dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılacaktır.
Mala Zarar Verme Suçunda Cezanın Ertelenmesi
TCK m. 51’de hapis cezasının ertelenmesi koşulları belirtilmiştir. Koşulları varlığı halinde mala zarar verme suçundan verilen mahkumiyet kararı da ertelenebilecektir.
Mala Zarar Verme Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
CMK m. 231’de hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının (HAGB) koşulları belirtilmiştir. Koşulların varlığı halinde mala zarar verme suçunda da HAGB kararı verilebilecektir.
Mala Zarar Verme Suçunda Adli Para Cezası
TCK m. 151’e göre, mala zarar verme suçunun basit haliyle işlenmesi durumunda faile dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası (APC) verilebilecektir. Seçenek yaptırımlardan APC’nin tercih edilmesi durumunda, hükmedilecek APC beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olamayacaktır. Adlî para cezası, belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir.
Mala Zarar Verme Suçunda Zamanaşımı
TCK m. 66’ya göre, beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda olağan zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Kanunda öngörülen ceza miktarı gözetildiğinde, mala zarar verme suçu zamanaşımı süresi de sekiz yıl olmaktadır.
Mala Zarar Verme Suçunda Etkin Pişmanlık Süresi
Mala zarar verme suçunda etkinlik pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkündür. Buna göre, hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilecektir.
Mala Zarar Verme Suçu Zararın Giderilmesi
Etkin pişmanlıktan yararlanma koşulu olan zararı giderme şekli zararın niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Maddi değer taşıyan bir eşyayla ilgili ise zarar, onun sağlamını verme veya maddi değeri karşılığını ödeme yoluyla zararın giderilmesi ve dolayısıyla etkin pişmanlıktan yararlanılması mümkündür.
Mala Zarar Verme Suçunda Görevli Mahkeme
Mala zarar verme suçu ile ilgili davalara bakma görevi Asliye Ceza Mahkemelerinindir.
Mala Zarar Verme Suçu Yargıtay Kararları
Ceza Genel Kurulu, 27.09.2022, 2022/409 E., 2022/586 K.
Mağdurun, eylem nedeniyle bankanın herhangi bir zararının bulunmadığı, geçici sprey boya ile yazılmış olan ibareleri sonradan sildirdikleri yönündeki beyanı gözetildiğinde, sanıkların adı geçen bankanın duvarına ve giriş kapısı üzerindeki tabelasının baş kısmına "T.C." ifadesi yazmaktan ibaret eylemleri sonrasında, duvarın kullanılamaz duruma getirilmediği gibi değerinde bir azalma ya da görünümünde değişiklik bulunmadığı, önceki hâline getirilmesi için belli seviyeye ulaşmış bir çabanın sarf edilmediği, önemli derecede bir zarar mevcut olmadığı anlaşıldığından, sanıkların cezalandırmayı gerektirir bir ağırlığa ulaşmayan eylemlerinin kirletmek kapsamında değerlendirilemeyeceği cihetle, atılı suçun yasal unsurları itibarıyla oluşmadığı kabul edilmelidir.
----------------------
Ceza Genel Kurulu, 01.03.2022, 2020/429 E., 2022/131 K.
Sanığın eylemine uyan TCK’nın 152/2-a maddesinde düzenlenen yakarak mala zarar verme suçunun takibinin şikâyete tabi olmadığı gözetilmeden, sanığın atılı suçtan mahkûmiyeti yerine yazılı şekilde şikâyet yokluğu nedeniyle kamu davasının düşürülmesine karar verilmesi isabetsiz...
--------------------------------
Yargıtay 17. Ceza Dairesi, 23.09.2019, 2019/6800 E., 2019/11037 K.
Suça sürüklenen çocuğun çaldığı motosikletinin zarar gördüğünün anlaşılması karşısında; hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçunun oluşacağı ancak olayda çalınan eşyaya zarar verildiğinden mala zarar verme suçunun unsurları oluşmadığından suça sürüklenen çocuğun beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi,
SIK SORULAN SORULAR
1- Mala Zarar Verme Suçu Şikayet Süresi Ne Kadardır?
TCK m. 73’e göre, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlarda şikayet süresi 6 aydır. Mala zarar verme suçunda da 6 ay geçtikten sonra şikayette bulunulamaz.
2- Mala Zarar Verme Suçu Adli Sicile İşler mi?
Her suç gibi mala zarar verme suçundan verilecek mahkumiyet kararı da adli sicile işlenir.
3- Mala Zarar Verme Suçu Uzlaştırmaya Tabi mi?
Mala zarar verme suçunun basit halinin düzenlendiği TCK m. 151 uzlaşmaya tabidir.
4- Mala Zarar Verme Suçunun Taksirle İşlenmesi Nedir?
Mala zarar verme suçu taksirle işlenen suçlardan değildir. Ancak kasten işlenebilir.