Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK) Nedir?
Takipsizlik kararı olarak da adlandırılan kovuşturmaya yer olmadığı kararı, CMK m. 172’de düzenlenmiştir. Buna göre; Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verecektir.
Bir diğer ifadeyle KYOK, Cumhuriyet savcısının, yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması nedeniyle soruşturmayı kamu davası açmayarak sonlandırmasıdır.
1-Yeterli Şüphe Bulunmaması Nedeniyle KYOK (Takipsizlik Kararı)
Kamu davasının açılabilmesi için gerekli koşullardan biri, soruşturma evresi sonunda, yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilmesidir. Yeterli şüphe oluşmaması durumunda, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecektir.
2- Kovuşturma Olanağının Bulunmaması Nedeniyle KYOK Kararı
Kamu davasının açılabilmesi için gerekli koşullardan bir diğeri, kovuşturma olanağının bulunmasıdır. Aksi halde Cumhuriyet savcılığı tarafından takipsizlik kararı verilecektir.
Şikayet, izin, dava süresi, yeni delil bulunmaması, derdestlik, ön ödeme ve uzlaşma gibi şartlar kovuşturma olanağını engelleyen nedenlerdir. Bir başka yorumla, maddi hukukta düzenlenen “suça etki eden nedenler” ve “davayı düşüren sorumsuzluk nedenleri” ile muhakeme hukukunda düzenlenen “dava düşmesi sebepleri” kovuşturma olanağının bulunmadığı durumlardır.
3- Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK) Hangi Durumlarda Verilir?
Soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde KYOK kararı verilir.
Şikayete bağlı suçlarda şikayet yokluğunda veya şikayetten vazgeçme, soruşturması izne bağlı suçlarda izin verilmemesi, KYOK’ndan sonra yeniden yapılacak başvuruda yeni delil bulunmaması, aynı konuda yürütülmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma bulunması, ön ödemeye tabi suçlarda ön ödemede bulunulması, uzlaşmaya tabi suçlarda uzlaşma sağlanması, af çıkması, zamanaşımı süresinin dolması hallerinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararı (KYOK) Verme Yetkisi Kime Aittir?
CMK m. 172’de açıkça kovuşturmaya yer olmadığına karar verme yetkisinin Cumhuriyet Savcısına ait olduğu belirtilmiştir. Ancak KYOK kararının verilmesi yasada yer alan ve yukarıda belirtilen koşullara bağlıdır.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara (Takipsizlik Kararına) İtiraz
Cumhuriyet Savcısının takipsizlik kararına itiraz konusu CMK m. 173’te düzenlenmiştir. Buna göre; suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir.
İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir.
Takipsizlik Kararına İtiraz Sonucu
CMK m. 173’te belirtildiği üzere, itiraz üzerine dosyayı inceleyen Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir.
Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.
Takipsizlik Kararı Kesinleştikten Sonra Yeniden Soruşturma Başlatılması Mümkün mü?
CMK m. 172’de, takipsizlik kararı kesinleştikten sonra hangi hallerde yeniden soruşturma açılacağı belirtilmiştir. Buna göre; KYOK verildikten sonra kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmedikçe ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmedikçe, aynı fiilden dolayı yeniden soruşturma açılamaz ve kamu davası açılamaz.
Ayrıca kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin soruşturma yapılmadan verildiğinin AİHM’nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi veya bu karar aleyhine AİHM’ye yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde talep edilmesi hâlinde yeniden soruşturma açılır.
Ek Takipsizlik Kararı Nedir? (Ek Kovuşturmaya Yer olmadığına Dair Karar)
Soruşturma kimi zaman tek suçla ve şüpheliyle kimi zaman birden çok suçla ve şüpheliyle ilgili olabilir. Soruşturma sonunda, soruşturmaya konu suçlardan veya sanıklardan bir veya birkaçı hakkında koşullar oluştuğundan bahisle dava açma yoluna gidilirken, bir kısım suçlar ve şüpheliler hakkında dava açma koşullarının oluşmadığı kanaatine varılırsa söz konusu suçlar ve/veya şüpheliler hakkında ek takipsizlik kararı verilir.
Savcılığın Takipsizlik Kararından Sonra Yeniden Soruşturma Yapabilmesi İçin Yeni Delillerin Ortaya Çıkması
Kovuşturmaya yer olmadığı kararı adli ve idari bir işlem mahiyetinde olup kesin hüküm teşkil etmez. Bu sebeple Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildikten sonra aynı olay soruşturabilir. Fakat aynı fiil nedeniyle kamu davası açılabilmesi için yeni delil arandığı gibi soruşturma ve soruşturma işlemlerine de başlayabilmek için de yeterli şüphe oluşturacak yeni delilin varlığı gerekmektedir. Yeni delilden maksat ise sonradan elde edilmesi, karar verilirken dosyada bulunmaması veya bulunmasına rağmen Cumhuriyet savcısı tarafından hiçbir surette değerlendirilmemesidir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (Takipsizlik Kararı) Yargıtay Kararları
Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 19.09.2022 gün ve 2022/23 E., 2022/14557 K.
... şüphelinin savunmasının alınması haricinde herhangi bir araştırmanın yapılmadığının görüldüğü, bu suretle şirkete ait defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesinin yapılması, müştekinin benzer konuya ilişkin farklı şüpheliler hakkında yapmış olduğu şikayeti üzerine ... Asliye Ceza Mahkemesinin ... dava dosyasının ve ... Başsavcılığınca yürütülen diğer soruşturma dosyalarının da getirtilmesi, ayrıca somut olaya yönelik varsa tanıkların tespit edilerek beyanlarının alınması ve toplanacak diğer deliller ile yapılacak inceleme sonucuna göre şüphelinin hukukî durumunun tayin ve takdir edilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik soruşturmaya dayalı olarak kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği cihetle, soruşturmanın genişletilmesi yerine, yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden” ... kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin merci ... Sulh Ceza Hakimliğinin ... sayılı kararının, 5271 sayılı CMK'nin 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA
-------------------------------------
Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 04.07.2022 gün ve 2021/3897 E., 2022/11431 K.
5271 sayılı CMK'nın 172/2. maddesine göre kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmedikçe aynı fiilden dolayı kamu davası açılamayacağı, aynı Kanun'un 173. maddesinde de kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itiraz usulünün düzenlendiği, kovuşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin kararın tebliği sonucu itiraz edilmeden kesinleşmesi veya itirazın merciince reddedilmesi halinde, yeni delil elde edilmeden iddianame tanzim edilemeyeceği gözetilerek, 2018/65133 soruşturma numaralı soruşturma dosyasında verilen kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair kararın kesinleşip kesinleşmediği araştırılıp ... sonucuna göre şüphelilerin hukukî durumunun tayin ve takdir edilmesi gerektiği, eksik soruşturmaya dayalı olarak verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itiraz üzerine soruşturmanın genişletilmesine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesi ... hukuka aykırıdır.
SIK SORULAN SORULAR
1- Takipsizlik Kararı Verilen Dosya Ne Olur?
Yeni delil ortaya çıktığında veya koşullar oluştuğunda yeniden ele alınmak üzere dosya arşive kaldırılır.
2- Takipsizlik Kararı Ne Zaman Verilir?
Suçun oluştuğu yönünde dava açmaya yetecek kadar yeterli şüphe yoksa veya yasada belirtilen diğer dava açma koşullarının oluşmaması halinde takipsizlik kararı verilir.
3- KYOK Kararını Kim Verir?
KYOK verme yetkisi soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısınındır.
4- Takipsizlik ve Beraat Arasındaki Fark Nedir?
Takipsizlik kararı şüpheli hakkında, dava açılmadan, soruşturma sonunda verilen bir karardır. Beraat kararı ise dava açılıp sanık sıfatını almış kişi hakkında üzerine atılı suçun oluşmaması veya eyleminin suç oluşturmaması nedeniyle, kovuşturma sonunda verilenir karardır.